Substancje ważne dla życia

Składniki odżywcze to substancje chemiczne dostarczane wraz z pokarmem do organizmu. Są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Składniki odżywcze spełniają w organizmie trzy podstawowe role :

– budulcową ( białko, składniki mineralne) – tworzenie, odbudowa lub utrzymanie tkanek,

– energetyczną ( węglowodany, tłuszcze ) – paliwo do  dostarczania energii,

– regulującą ( witaminy, składniki mineralne) – regulacja procesów zachodzących w organizmie.

Witaminy

Witaminy – to związki chemiczne, których organizm nie potrafi wytworzyć ( lub wytwarza w niewystarczających ilościach)  –  muszą być dostarczone wraz z pożywieniem. Witaminy mają wpływ na komórkowe procesy metaboliczne.

Witaminy dzielimy na :

• rozpuszczalne w tłuszczach ( mogą być magazynowane w organizmie, co pozwala zaspokoić okresowe niedobory) – witaminy A, D, E, K.
• rozpuszczalne w wodzie – gromadzone w organizmie w bardzo ograniczony sposób, należy zatem dbać o regularne dostarczanie tych związków- witaminy z grupy B, C, H, kwas foliowy.

Niektóre składniki nie mają aż tak dużego wpływu na prawidłową pracę całego organizmu ale ich brak lub niedobór  może wpływać na różne dolegliwości utrudniające normalne funkcjonowanie.

Cholina– nazywana także witaminą B4-:  uznawana jest za substancję witaminopodobną – organizm  produkuje ilości zbyt małe w stosunku do normalnego zapotrzebowania. Cholina to organiczny związek chemiczny, który znajduje się w każdej komórce roślinnej i zwierzęcej, zapewniając jej optymalny wzrost i rozwój. Pełni wiele istotnych funkcji biologicznych, mających wpływ nie tylko na życie człowieka, ale i na jego późniejsze potomstwo, zapewniając mu prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny. Wspomaga m.in. procesy pamięciowe oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób spowodowanych stresem- np. cukrzycy i nadciśnienia. Brak tego związku w organizmie może przyczyniać się do m.in. powstawania miażdżycy, pojawiania się problemów z wątrobą oraz sercem. Zdarzają się także kłopoty ze strony układu pokarmowego i wydalniczego. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mózgu – „ożywia umysł”, poprawia pamięć. Wspomaga wytwarzanie hormonów, bierze udział w przemianach metabolicznych tłuszczy oraz cholesterolu, bierze udział w przekazywaniu impulsów nerwowych, zapewnia właściwą lepkość krwi, jest także elementem koniecznym dla właściwego funkcjonowania struktury komórek. Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych.

Badania wykazują, iż cholina odgrywa dużą rolę jako substancja odżywcza. Potrzebna jest od samego początku życia aż po jego kres. Kształtuje mózg i układ nerwowy płodu, zapobiegając jego defektom. Substancja ta ma szczególne znaczenie dla kobiet w ciąży, już od momentu pierwszych podziałów komórek w macicy. Jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju dziecka, a także funkcjonowania łożyska i wątroby przyszłej mamy. Wpływa korzystnie m.in. na ochronę struktury DNA, wspomaga rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego, wspiera aktywny transport substancji odżywczych przez łożysko, jak również redukuje poziom homocysteiny – czynnika odpowiedzialnego za powstawanie wad rozwojowych płodu. Optymalne stężenie choliny w organizmie warunkuje też prawidłowy rozwój mózgu dziecka, a tym samym jego funkcji poznawczych.

Chondroityna to organiczny związek chemiczny, który jest jednym z głównych składników chrząstki stawowej, odgrywając istotną rolę w likwidowaniu tarcia pomiędzy ruchomymi elementami stawów.

Chondroityna stymuluje substancje produkujące proteoglikany i poprawia regenerację uszkodzonych chrząstek stawowych. Jako główny składnik substancji międzykomórkowej chrząstki wspomaga tkankę łączną, dzięki czemu organizm ludzki jest bardziej odporny na kontuzje. Chrząstka chroni kości przed przemieszczaniem się względem siebie i wspomaga redukcję tarcia.

Niedostatek chondroityny przyczynia się do bólu stawów i objawów choroby zwyrodnieniowej stawów. Niedobór może być również czynnikiem w zespole suchego oka, łuszczycy i choroby wieńcowej.

Siarczan glukozaminy jest niezwykle istotny dla stabilizacji macierzy chrząstki – stymuluje syntezę cząsteczek, które służą jako środek poślizgowy.

Glukozamina – to organiczny związek chemiczny, należący do grupy aminokwasów. Organizm wytwarza ją w sposób naturalny z glukozy ale jej synteza maleje wraz z wiekiem. Wykorzystują ją  komórki tkanki chrzęstnej – chondrocyty. Glukozamina swoim działaniem zmniejsza aktywność enzymów biorących udział w degradacji chrząstki stawowej a także bierze udział  w transporcie siarki do tkanki chrzęstnej.

Glukozamina wykazuje działanie przeciwzapalne, zabezpiecza przed włóknieniem tkanek oraz działa przeciwutleniająco. Przyczynia się do spowalniania procesów starzenia.

Glukozamina ma znaczący wpływ na zapobieganie procesom degeneracyjnym narządu ruchu i jest substancją podwyższającą odporność. Stanowi cenny środek pomocniczy w łagodzeniu stanów zapalnych, bólów, artretyzmu czy reumatyzmu, w regeneracji dysków międzykręgowych. Ma znaczny udział w utrzymaniu dobrego stanu chrząstek, ścięgien oraz paznokci. Wartym zauważenia jest też działanie gojące i poprawiające funkcjonowanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego (np. przy obniżonej perystaltyce, nieżytach, wrzodach żołądka i jelit).

Większość badań nad glukozaminą przeprowadzono, wykorzystując do tego celu siarczan glukozaminy.

Glukozamina od dawna wykorzystywana jest w leczeniu. Najczęściej stosuje się glukozaminę w połączeniu z chondroityną. Zalecane są zwłaszcza w przypadku zapalenia stawów lub ich zwyrodnienia czyli stopniowej degeneracji chrząstki, która ma działanie chroniące zakończenia kości. Przyczyny zwyrodnienia stawów są różne, m.in.: wiek, otyłość, czynniki fizyczne, zaburzenia hormonalne oraz sporty wyczynowe. Ponieważ glukozamina nie występuje w ogóle w pożywieniu należy przyjmować ją w postaci suplementów. Pozyskiwana jest z chityny ( np. szkieletu zwierząt morskich) i wykazuje pozytywne właściwości biologiczne. Suplementacja glukozaminą ma wpłynąć na zwiększenie możliwości ruchowych oraz zmniejszenie stanów zapalnych.

Dotychczasowe badania nad skutecznością glukozaminy są sprzeczne – badania w imieniu grupy badawczej LEGS , wykazały wprawdzie u niektórych pacjentów pozytywne oddziaływanie glukozaminy lecz powiązano to z naturalnym przebiegiem choroby. Grupa otrzymująca suplement z kombinacją związków glukozaminy i chondroityny wykazała statystycznie istotne zmniejszenie dolegliwości w porównaniu z grupą placebo. Nie stwierdzono jednak żadnej zmiany w strukturze kości udowej. Wszystkie grupy zgłosiły zmniejszenie odczucia bólu w kolanie w ciągu jednego  roku, ale nie były to różnice istotne statystycznie. Dopiero po dostosowaniu suplementów odpowiednio do płci, wskaźnika masy ciała BMI i stadium choroby oraz zastosowaniu kombinacji suplementów glukozaminy i chondroityny zaobserwowano spadek intensywności dolegliwości w porównaniu z placebo.

W wyniku innych badań prowadzonych przez 12 miesięcy , badani odczuwali znaczny spadek bólu oraz poprawę w funkcjonowaniu stawu kolanowego przy różnych formach używania stawu.

Niemniej jednak Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1066/2013 odrzuciło glukozaminę jako środek utrzymujący prawidłowy stan chrząstek stawowych. Decyzję taką podjęto na podstawie badań, które nie udowodniły związku pomiędzy stosowaniem glukozaminy a ochroną stawów.

Toczonych jest wiele dyskusji na ten temat. Mimo wielu badań bagatelizujących korzystny wpływ glukozaminy i chondroityny  na stawy coraz więcej osób potwierdza jednak ich skuteczność. Jak zwykle, tak i w przypadku stosowania glukozaminy i chondroityny , każda z osób może mieć różne odczucia i  skutki stosowania.